Kiedy Allah nie patrzy… Czyli Ramadan i jego wymiar duchowy
Nie raz słyszałam kąśliwe uwagi, że wyznawcy islamu przerywają post po zmroku, gdyż wtedy Allah ich nie widzi. Ja sama postrzegałam ramadan jako czas przeraźliwie przygnębiający i nie mogłam się nadziwić, że każdy napotkany przeze mnie muzułmanin bez najmniejszego wahania deklarował, że uwielbia ramadan i czeka na niego z niecierpliwością. Wszelkie przewodniki po krajach muzułmańskich odradzają odwiedzanie tych miejsc w miesiącu postu. Rozpisują się o panujących złych nastrojach, wszechobecnym poddenerwowaniu i niewiarygodnym rozleniwieniu tubylców. Zupełnym milczeniem pomijają tą drugą stronę medalu, która być może przed ich oczami jest ukryta…
Najwyraźniej zewnętrzni, niezaangażowani obserwatorzy, głównie wyznawcy innych religii niż islam, często nie rozumieją prawdziwego znaczenia, jakie dla muzułmanów ma okres postu. Zdają się dostrzegać tylko jego formy zewnętrzne.
O wy, którzy wierzycie! Jest wam przypisany post, tak jak został przypisany tym, którzy byli przed wami – być może wy będziecie bogobojni […] Bóg chce dać wam ulgę, a nie chce dla was utrudnienia. (2,183.185)
Wielu muzułmanów wita ramadan z nadzieją. Post oznacza dla nich jeszcze bardziej intensywne oddanie się Bogu. I jeszcze większą solidarność ze współwyznawcami na całym świecie (dlatego zaleca się w tym czasie modlitwę wspólnotową, a nie w odosobnieniu). Post włącza pojedynczego muzułmanina do ummy (wielkiej wspólnoty wszystkich wiernych, będących „braćmi” i „siostrami”). Post ma też znaczenie etyczne. Nie liczy się, jeśli muzułmanin w tym samym czasie kłamie, oszukuje, obmawia innych lub używa wulgarnych i obraźliwych słów. To czas pokuty i pojednania, a także troski o ludzi pozbawionych środków do życia. Salam (czyli „Pokój”) to jedno z podstawowych pojęć islamu. Dlatego też stał się również głównym pozdrowieniem muzułmańskim. I główną ideą ramadanu 🙂 Post to w końcu wyraz bojaźni Bożej, która – według islamu – czyni z człowieka stworzenie jedyne w swoim rodzaju, przewyższające inne stworzenia.
Post nałożony przez Boga ma za cel – czego nie zauważają często krytycy islamu – „dać wiernym ulgę”. islam nie żąda od swoich wyznawców więcej, niż ci są zdolni mu ofiarować. Nakazy postu nie są więc prawem, którego trzeba niewolniczo przestrzegać. Dostosowuje się je zależnie od okoliczności. Starcy, chorzy, kobiety w ciąży lub karmiące, podróżujący oraz dzieci są zwolnieni z postu (kobietom miesiączkującym nie wolno pościć). Post można też przesunąć na inny czas. Liberalni teologowie muzułmańscy opowiadają się nawet za tym, by pozwolić przerwać post ciężko pracującym oraz przedstawicielom pewnych zawodów np. pilotom. Ci mogą w zamian nakarmić ubogich.
Post przekształca świadomość, jest okazją do zwrócenia swych myśli ponownie ku Bogu, do ćwiczenia siły woli, cierpliwości i… uczciwości. W ramadanie dzieją się z ludźmi rzeczy dziwne, magiczne, cudowne… Tahir Shah w swojej autobiograficznej książce „Dom Kalifa. Rok w Casablance” wspominał zakupy, jakie poczynił w tym czasie na suku. Udało mu się zejść do połowy początkowej ceny i dobić targu na stół, na który miał ochotę od dawna. To go wprawiło w bardzo dobry nastrój. Musiał być jeszcze bardziej miło zaskoczony, kiedy w połowie drogi powrotnej do domu dogonił go zziajany sprzedawca i wcisnął mu do ręki banknoty. Przypomniał sobie, że jest ramadan i nie wolno mu kłamać, a on zawyżył wartość swojego towaru 🙂 No i jak tu nie lubić ramadanu?
Prorok Muhammad według jednego z hadisów miał powiedzieć, że w czasie Ramadanu bramy piekielne zostają zamknięte, a szatan zostaje uwięziony – co ułatwia człowiekowi kontrolę i korektę jego postępowania. Oto krótka historyjka nawiązująca do tego hadisu:
Uczeń zapytał nauczyciela: Jeśli szatan jest uwięziony w czasie Ramadanu, to dlaczego ludzie nadal robią złe rzeczy? Nauczyciel odpowiedział: Co się dzieje jeśli mieszasz filiżankę kawy przez długi czas? Po tym jak wyciągniesz łyżeczkę kawa nadal wiruje, zgadza się? Szatan jest jak ten który miesza, a my jak ta kawa. Nasze złe nawyki dalej wirują w nas nawet jeśli jego tu nie ma.
W czasie Ramadanu jest łatwiej, ale wyleczenie się ze złych nawyków wymaga wysiłku i pracy przez cały rok.
Tagi: islam, post, ramadan, święta muzułmańskie
