MULTI CULTI CLUB

Chociaż wiele osób uważa, że muzułmanie nie powinni praktykować jogi, to mało kto wie, że w gruncie rzeczy każdy religijny muzułmanin codziennie uprawia jogę. Wszak kilka podstawowych asanów (pozycji) z jogi znajdziecie również w muzułmańskiej modlitwie… Śmiało można więc powiedzieć, że muzułmanie uprawiają jogę od ponad 1400 lat!

W Malezji, gdzie islam wyznaje ponad połowa ludności, joga jest praktykowana przez zdecydowaną większość Malezyjczyków, którzy taktują ją jako ćwiczenia relaksujące i dobry początek dnia. Mimo iż Malezyjska Narodowa Rada Fatwy zakazała muzułmanom w tym kraju praktykowania jogi, gdyż zawiera ona elementy religii hinduistycznej, które mogą „rujnować wiarę muzułmanów”. Podejrzliwie do jogi odnosili się teolodzy muzułmańscy w innych krajach uważając ją za bałwochwalstwo. Również wśród chrześcijan istnieją negatywne opinie na ten temat…

Modlitwa muzułmańska (salat) jest jednym z podstawowych obowiązków każdego muzułmanina. Jej zalety i znaczenie podkreśla sam Koran, a korzyści płynące z modlitwy są widoczne w fizycznym i duchowym aspekcie całego aktu. Sam Prorok Mahomet według hadisów miał powiedzieć:”إن فى الصلاة شفاء”, co dosłownie oznacza „Jest lekarstwo w modlitwach”. Od wieków muzułmanie czerpią z modlitwy wiele fizycznych, umysłowych i duchowych korzyści, które wynikają z różnych pozycji i ruchów wykonywanych w tym czasie. Wiele pozycji jogi jest podobnych do tego, co muzułmanie wykonują podczas salat, a naukowcy potwierdzili, że wykonywanie tych prostych ruchów przez pacjentów korzystnie wpływa na ich ogólny stan zdrowia.

Dr Raofa Ahmada Bhata (Department of Physical Health and Sports Education) w swoich badaniach pt. Unity of Health through Yoga and Islamic Prayer Salah wyjaśnia, że salat jest jeszcze bardziej powiązany z jogą, niż nam się wydaje. Większość pozycji wykonywanych podczas muzułmańskiej modlitwy przypomina pozycje z jogi. Gdy wszystkie pozy są wykonywane razem, aktywują to, co jogini nazywają „czakrami”, czyli pola energetyczne w ludzkim ciele.

Również cennym źródłem wiedzy na temat muzułmańskiej jogi są odkrycia dokonane przez Amira Fatira i spisane w książce Islamic Yoga. Amir Fatir (właściwie Sterling Hobbs) był dziennikarzem i ministrem ruchu separatystyczno-religijnego Afroamerykanów – Naród Islamu ang. Nation of Islam (NOI). Członkami Narodu Islamu byli między innymi bokser Muhammad Ali i raper Snoop Dogg, mimo to często można spotkać się z opinią, że z punktu widzenia islamu sunnickiego doktryna NOI jest herezją, a sama organizacja sektą. W 1975 roku Amir Fatir został aresztowany za morderstwo popełnione przez kogoś innego i skazany na karę śmierci. W czasie oczekiwania na egzekucję w celi śmierci studiował starożytne duchowe systemy, aby dowiedzieć się, co stanie się z nim po wykonaniu wyroku. Amir odkrył, że wspólny wątek łączy islam, jogę, judaizm, chrześcijaństwo, taoizm, magię, nowoczesną naukę i egipską metafizykę. Czas w więzieniu spędza na pisaniu książek. W 1991 r. Amir otrzymał ułaskawienie, które ze względów politycznych zostało bezprawnie odwołane.

Według Fatira wszystkie religie niosą ze sobą wiadomość od tego samego Boga, używają tylko innego języka, aby docierać do ludzi z różnych destynacji geograficznych, kultur i środowisk. Prorok Mahomet miał otrzymać swój pierwszy przekaz od Boga podczas medytacji w jaskini w miesiącu Ramadan. Co więcej, Prorok Mahomet, a także jego uczeń Ali mieli być sufimi. Jak dalej dowodzi Fatir, po śmierci Alego do władzy doszli przeciwnicy Proroka i z czasem islam zatracił swój mistyczny charakter. Ezoterycznymi pozostałościami w islamie mają być właśnie:

• joga (dosł. unia / jedność między człowiekiem a Bogiem), której odpowiada arabski termin tauhid;
• pojęcie samadhi (oddzielenie siebie od wszelkich zewnętrznych bodźców i niezmącony stan wewnętrzny), któremu w islamie odpowiada arabski termin samad (również jedno z imion Boga);
• medytacja – termin ten pojawia się w Koranie, został on jednak błędnie przetłumaczony na inne języki np. w wielu angielskich tłumaczeniach Koranu odnajdziemy „reflect” zamiast „meditation” („There are signs for those who meditate”);
• mantrowanie (powtarzanie słów lub liter mocy) nazywane w Koranie dhikrs, same zaś mantry to arab. kalimaat, a mala (sznur modlitewny, służący do odliczania wykonanych mantr i innych powtarzalnych praktyk religijnych, coś na wzór różańca) to w islamie tasbih
  

Salat to muzułmańska rytualna modlitwa, będąca jednym z pięciu obowiązków każdego muzułmanina (tzw. filarów wiary). Odmawia się ją pięciokrotnie w ciągu doby, tj. przed wschodem słońca (Fadżr), w południe (Zuhr), po południu (Asr), po zachodzie słońca (Maghrib) i w pierwszej połowie nocy (Isza). Każda z nich składa się z różnej liczby powtarzanych jednostek nazywanych rakatami:

1. Modlitwa Al-Fadżr (poranna) składa się z dwóch rakatów,

2. Modlitwa Al-Dhuhr (południowa) składa się z czterech rakatów,

3. Modlitwa Al-Asr (popołudniowa) składa się z czterech rakatów,

4. Modlitwa Al-Maghrib (przedwieczorna) składa się z trzech rakatów,

5. Modlitwa Al-Isza (wieczorna) składa się z czterech rakatów.

Każdy rakat składa się z serii siedmiu pozycji. Na przykład przed wschodem słońca należy wykonać dwie rakat (14 pozycji). Zatem każdy muzułmanin ma obowiązek wykonywać 119 pozycji dziennie – jak wyliczyła muzułmańska dziennikarka Nada Moselhy – co daje nam 3.750 pozycji miesięcznie i 42.840 pozycji rocznie. Ponieważ salat wymaga ciągłego ruchu ciała, w ten sposób zachęca do aktywności fizycznej i pomaga w rozciąganiu mięśni.

Celem salat jest uzyskanie błogosławieństwa Allaha (sawab). Odmawiający salat powinien być w stanie rytualnej czystości (uzyskanej poprzez obmycie wodą – wudu, lub piaskiem – tajammum). Rozkłada on specjalny dywanik (sadżdżada; nie jest obowiązkowy), zwraca się w kierunku Mekki i wykonuje określoną liczbę pokłonów, gestów i recytacji wersetów (ajatów) Koranu (przede wszystkim pierwszej sury Al-Fatiha). Największe znaczenie mają modlitwy piątkowe (Dżummuah) – odmawiane wspólnie w meczecie, którym często towarzyszy kazanie (chutba). Salat na całym świecie odbywa się tylko w języku arabskim.

Qiyam – Namaste

Podczas pozycji Qiyam w muzułmańskiej salat i odpowiadającej jej pozycji Namaste w jodze, układ stóp sprawia, że ciężar ciała rozkłada się równomiernie, co zmniejsza obciążenie układu nerwowego, poprawia równowagę i elastyczność, pomaga w budowaniu mięśni bez potrzeby intensywnego treningu, a tym samym usprawnia metabolizm. Ta pozycja prostuje plecy i sylwetkę. Stała postawa w modlitwie zapewnia wyprostowane plecy i poprawia ogólną sylwetkę, umożliwiając właściwy przepływ krwi do dolnej części ciała.

Modlitwę muzułmańską rozpoczyna tzw takbir („Allahu Akbar”), wypowiadany w pozycji stojącej i z wyprostowanymi plecami. Po czym następuje Qiyam. W tej pozycji recytuje się werset Koranu: „I poprowadź nas prostą ścieżką”, który niektórzy postrzegają jako wyrównanie naszych czakr. Podczas recytowania kolejnych wersetów z Koranu, wibracje dźwiękowe długich samogłosek ā, ī i у stymulują serce, tarczycę, szyszynkę, przysadkę, gruczoły nadnercza i płuca, oczyszczając je i wypełniając duchem.

Według dr Bhata, pozycja Qiyam pomaga w kierowaniu „świadomością jaźni w świecie i korzystnie wpływa na zdrowie układu mięśniowego, skóry, jelit, wątroby, pęcherzyka żółciowego i oczu.” A kiedy modlący się otwiera dłonie na duaa (oddawanie czci) to wykonuje nic innego jak Anahata mudra dla czakry Serca, która odpowiada za bezwarunkową miłość do wszelkiego istnienia, i korzystnie wpływa na serce, płuca, grasicę, układ odpornościowy i układ krążenia, a także zachwiania emocjonalne i depresje.

Słowo „namaste” wywodzi się z Sanskrytu (namach – pochylać się, kłaniać się, te – znaczy ty). W dosłownym tłumaczeniu – „Pokłon tobie”. Słowo to wypowiada się wykonując przy tym mudrę (szczególny gest). Yogini łączą dłonie przed klatką piersiową, na wysokości czakry serca. Aby zwiększyć przepływ boskiej miłości, pochylają głowę, zamykają oczy, a następnie kierują ręce ku dołowi serca jako sposób na podporządkowanie się boskości w sercu. Namaste jest uważane za pozdrowienie od jednej osoby do drugiej. Pozycja stojąca Namaste poprawia postawę ciała i pomaga w wzmacnianiu mięśni otaczających kręgosłup.

Ruk’u – Ardha Uttasana

Pozycja Ruk’u w muzułmańskiej modlitwie i pozycja Ardha Uttanasana w jodze w pełni rozciągają mięśnie dolnej części pleców, przedniego tułowia, ud i łydek. Krew pompowana jest do górnej części torsu. Ta pozycja uelastycznia mięśnie brzucha. Wywiera również nacisk na brzuch, co pomaga w złagodzeniu zaparcia i ruchów perystaltycznych. Tonizuje mięśnie brzucha i żołądka. Zarówno Ruk’u, jak i Ardha Uttansana pomagają wzmocnić plecy i kręgosłup, co poprawia sylwetkę. Pełne rozciągnięcie mięśni dolnej części pleców pomaga w złagodzeniu bólu pleców.

Ruk’u w modlitwie muzułmańskiej jest to pokłonienie się Allahowi, porzucenie pychy i poddanie się Bogu. Ta sama pozycja w jodze wycisza umysł, kieruje uwagę do wnętrza i odpręża. W wyniku odwrócenia siły grawitacji w tułowiu krew obficie dopływa do głowy i dotlenia mózg, akcja serca zostaje spowolniona, a oddech wydłużony.

Julus – Varjasana

Jedną z głównych pozycji podczas modlitw muzułmanów jest Julus. Pozycja Julus w muzułmańskiej modlitwie, odpowiadająca pozycji Vajrasana w jodze, pomaga odtruć wątrobę i stymuluje perystaltyczne skurcze jelita grubego. Korzyści zdrowotne wynikające z takiej postawy to leczenie bólów stawów, wspomaganie trawienia poprzez zmuszanie do obniżenia zawartości żołądka. Pomaga w leczeniu żylaków, zwiększa elastyczność i wzmacnia mięśnie miednicy.

Jogini dodatkowo zwracają uwagę, że pozycję Vajrasana najlepiej przybierać po jedzeniu, ze względu na jej użyteczność w eliminowaniu zaparć, zwalczaniu zaburzeń żołądkowych i zwiększeniu krążenia krwi w organizmie. Sama poza uspokaja umysł, co stymuluje ciało do relaksu. Ponadto pomaga w tonizowaniu mięśni biodrowych, łydkowych i ud.

Sujud – Balasana

Najważniejszą częścią modlitwy jest Sujud, gdzie czoło dotyka ziemi. W hadisie wspomniano, że jest to punkt, w którym muzułmanin jest najbliżej Boga. Abu Huraira poinformował, że Wysłannik Allaha powiedział: „Najbliższy sługa przychodzi do swego Pana, gdy się on pokłacza, więc błagaj (w tym stanie)” [Sahih al-Bukhari]. W innym hadisie jest mowa o tym, że Prorok radził, aby wykonać sujud kłaniając się spokojnie i wstać dopiero wtedy, gdy ciało przyzwyczai się do ulgi.

Czoło na ziemi, kolana i stopy znajdują się również na ziemi, dzięki czemu nacisk na mięśnie brzucha czyni je znacznie silniejszymi. Ta pozycja stymuluje korę czołową mózgu. Pozostawia serce w wyższej pozycji niż mózg, co zwiększa przepływ krwi do górnych partii ciała, zwłaszcza głowy i płuc. Umożliwia płynny i zwiększony przepływ krwi do mózgu. Pozwala to na oczyszczenie toksyn psychicznych. Pozycja ta pozwala także rozwijać mięśnie brzucha (kontroluje gromadzenie się tłuszczy w partii brzucha) i zapobiega wzrostowi zwiotczenia w części środkowej. Utrzymuje prawidłową pozycję płodu u kobiet w ciąży, obniża wysokie ciśnienie krwi, zwiększa elastyczność stawów i łagodzi stres, niepokój, zawroty głowy i zmęczenie.

 

W jodze ta sama pozycja nazywa się Balasana (pozycja dziecka). Jest to słynna, rozciągająca się poza, którą wielu realizuje w swojej codziennej rutynie. Pomaga w uwolnieniu bólu / napięcia w dolnej części pleców, ramion i klatki piersiowej. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez dr. Bhata, pozycja ta aktywuje czakrę korony, która odpowiada za duchowy związk człowieka z otaczającym go światem i jego entuzjazm do duchowych poszukiwań. Czakra korony jest również skorelowana ze zdrowiem mózgu i szyszynki, a także równoważy energię wewnętrzną i zewnętrzną.

 

Bibliografia:

1. The Book of Sufi Healing, Shaykh Hakim Moinuddin Chishti
2. Living Presence: A Sufi Way to Mindfulness & the Essential Self, Kabir Edmund Helminski
3. Islamic Yoga, Amir Fatir
4. Joga. Nieśmiertelność i wolność, Mircea Eliade
5. Duchowe systemy jogi i ich odwieczne praktyki, S. K. Das
6. Unity of Health through Yoga and Islamic Prayer Salah, Dr Raofa Ahmada Bhata
7. The Art of Living Through Yoga and Islam, Shaudee Farboudmanesh
8. 5 Ways Yoga is Similar to Muslim Prayers, Nada Moselhy
9. 5 Ways Yoga Is a Basic Practice for Muslims, Jasmine Ibrahim-Issa

---

 

dr Marta El Marakchi | Religioznawca, teolog, dziennikarka

Zawodowo – dr religioznawstwa i owładnięta pisaniem dziennikarka ogólnopolskich mediów (co czasami pozwala jej łączyć pasję pisania, fotografowania i podróżowania z pracą). Swoją przygodę z mediami zaczynała od „Super Expressu”, następnie jako redaktorka działu „Zdrowie i nauka” w „Fakcie”, a na serwisach internetowych Agory kończąc. Założycielka portalu kulturoznawczego MultiCultiClub.pl.

Prywatnie – Matka Polka na emigracji, żona Marokańczyka, wielbicielka umierających samotnie w polu starych wiatraków i marabutów, zaklinaczka młodości, pasjonatka i propagatorka dzikich kosmetyków i naturalnej pielęgnacji – od strony naukowej, etnograficznej i turystycznej.

Tagi: islam, joga, mantry, medytacja, modlitwa, salat, sufizm