Tu Bi-Szwat. Noworoczne Święto Drzew w judaizmie
Noworoczne Święto Drzew to święto żydowskie związane z przyrodą. Tu Bi-Szwat oznacza „15 dzień miesiąca szwat„. Tu – wyraża liczbę 15 w hebrajskim. 15 dzień miesiąca szwat jest Nowym Rokiem Drzew (Rosz Ha-Szana lallanot). Wyznacza koniec zimy i początek pory opadów. Tłem tego szczególnego święta, podczas którego sadzi się w Izraelu drzewa, jest przykazanie dotyczące pierwocin drzew owocowych.
Gdy przyjdziecie do ziemi [Izraela] i będziecie sadzić wszelkie drzewo [rodzące] jadalny owoc, będzie wam ten owoc wzbroniony. Przez trzy lata będzie wam wzbroniony i jedzony nie będzie. A w czwartym roku wszelki jego owoc będzie święty, na chwałę Boga. A w piątym roku możecie jeść jego owoc. (Księga Kapłańska 19: 23-25)
Przestrzeganie tego prawa wymagało wiedzy, kiedy trzeba przynieść owoce do Świątyni, a kiedy można je już zjadać. Trudno jednak zapamiętać daty zasadzenia każdego drzewa osobno. Dlatego ustalone zostały zbiorowe „urodziny” wszystkich drzew na 15 dzień szwat – wyjaśnia Halina Marcinkowska z Forum Żydów Polskich. – Data ta decyduje, do którego roku należą owoce drzew ze względu na micwot (przykazania) Ziemi Izraela (orla, neta rewai, terumot, maaser). Owoce, które znalazły się w fazie wzrostu określanej jako chanata przed Tu Bi-Szwat, należą do poprzedniego roku, a te, które osiągną tę fazę po tej dacie – do roku następnego. Tu Bi-Szwat jest nowym rokiem dla orla i neta rewai. Owoce dojrzewające w pierwszych trzech latach od zasadzenia drzewa, są zaliczane do orla i nie wolno ich spożywać. Te, które dojrzewają po Tu Bi-Szwat w czwartym roku, są neta rewai.
Po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej praktyczne zastosowanie „urodzin” drzew przestało funkcjonować i dzień ten przekształcił się w święto o pomniejszym znaczeniu, podczas którego sadzi się w Izraelu drzewa i w niektórych domach odbywa się uroczysta kolacja sederowa, której zasady i przebieg zostały ustalone przez przez mistyczny nurt judaizmu w wieku XVI. Mamy więc cztery kielichy wina, odczytywane są wersety dotyczące roślin w Izraelu, odbywa się błogosławienie wina i owoców oraz ich spożywanie. Najlepiej, gdy jest to owoc „sezonowy”, charakterystyczny dla pory roku, choć brak tu jednoznacznych wytycznych. Najbardziej powszechny zestaw to oliwki, daktyle, winogrona, figi, granaty, jabłka, orzechy włoskie, tzw. chleb świętojański (karob czyli bukser), gruszki, wiśnie, nasiona słonecznika i fistaszki.
Tagi: judaizm, święta żydowskie
