Czy różnice kulturowe dzielą związki mieszane?
Stopień odmienności kulturowej determinuje ilość problemów występujących między partnerami. Różnice narodowościowe, religijne, językowe i kulturowe mogą wpływać zarówno negatywnie jak i pozytywnie na partnerstwo lub małżeństwo. Rezultat uwarunkowany jest m.in. stopniem założenia podobieństwa partnera, stopniem bariery językowej, akceptacją odmiennej kultury i religii partnera oraz jego odrębnych poglądów.
Jak w przypadku każdego kontaktu międzykulturowego, tak i w parach mieszanych musi dojść do swego rodzaju kompromisu – partnerzy poznają nawzajem swoje kultury i razem tworzą mieszankę, która umożliwia im zgodne współżycie. Pod wpływem kompromisu kulturowego, jaki zachodzi w związkach mieszanych, partnerzy, dostosowując się do siebie nawzajem, mogą zmieniać swoje przyzwyczajenia.
Pary mieszane, bardziej niż związki osób o tej samej kulturze, są zmuszone do pójścia na kompromis. Partnerzy wspólnie wypracowują system, będący połączeniem ich obydwu kultur. Nie znaczy to oczywiście, że obie z nich mają jednakowe znaczenie – istnieją czynniki, takie jak miejsce zamieszkania, zainteresowanie kulturą drugiej osoby lub całkowite jej odrzucenie, czy znajomość języków obcych, które mogą wpływać na dominację jednej z kultur. Zdarza się, że małżeństwo dwukulturowe zamieszkuje obcy dla obojga małżonków kraj, który wprowadza do ich związku kolejną kulturę. Zdarza się również coraz częściej, z racji ciągłego wzrostu liczby dzieci ze związków mieszanych kulturowo, że małżeństwo może być pięciokulturowe, np. w sytuacji gdy małżonka jest dzieckiem ze związku dwukulturowego, małżonek również jest dzieckiem ze związku dwukulturowego, a wspólnie zamieszkują kraj o jeszcze innej kulturze narodowej. Zatem nie można w dzisiejszych czasach mówić o małżeństwach dwukulturowych, ale należy mówić o małżeństwach wielokulturowych.
Obciążeniem dla takiego związku wielokulturowego może być opinia społeczeństwa. Małżeństwa mieszane, szczególnie w Polsce, to mała część wszystkich zawieranych relacji. Zwykle małżeństwo jest zawierane z osobą z tej samej miejscowości, o podobnym wykształceniu, religii i poglądach, zatem związek z osobą o odmiennej kulturze może budzić na początku zdziwienie, a potem sympatię bądź niechęć ze strony współmieszkańców. W wielu społeczeństwach z przyczyn obyczajowych lub prestiżowych wiążą się one ze społeczną dezaprobatą.
Różnice kulturowe są nierozerwalnie połączone z odmiennością obyczajów, wartości, postaw, norm lub zachowań. Związek mieszany oznacza ciągłą konfrontacje z tymi różnicami. Dodatkowo rozwiązywanie pojawiających się trudności jest trudniejsze niż w małżeństwach jednolitych (endogamicznych) ze względu na różnice językowe i problemy w komunikacji. W związkach wielokulturowych częściej pojawiają się różnice w postrzeganiu ról małżeńskich, trudności w porozumieniu się i konieczność częstych konfrontacji różnic w obrębie postaw. Może to prowadzić do wzrostu napięcia, eskalacji konfliktów oraz niezaspokajania ważnych potrzeb. Pary tego typu doświadczają więcej stresu niż pary jednokulturowe. W rezultacie sytuacja ciągłego napięcia może prowadzić do rozwodu.
Konflikty najczęściej dotyczą podstawowych sfer życia małżeńskiego, czyli sposobów wyrażania miłości i bliskości, charakteru i stopnia zaangażowania w związek, stosunku wobec małżeństwa, podejścia do wychowania dzieci oraz postrzegania roli mężczyzny i kobiety. Często pojawiają się problemy w komunikacji, wynikające z niewłaściwego odczytywania komunikatów niewerbalnych, takich jak ton głosu, ilość i jakość kontaktu wzrokowego, czy gestykulacja (interpretowana przez partnera niezgodnie z intencją nadawcy).
Problemy i nieporozumienia małżeńskie mogą przenosić się na rodziny obojga małżonków, których członkowie również mogą wchodzić w spory z małżeństwem, chcąc pomóc swym dzieciom w rozwiązaniu problemów małżeńskich. Z drugiej strony niektóre związki mieszane z racji braku akceptacji nie otrzymują wystarczającej ilości wsparcia ze strony bliskich, przyjaciół i rodziny.
Problemy z akceptacją społeczeństwa dotyczą nie tyko małżonków tworzących związek mieszany, ale również ich dzieci. Zdaniem niektórych badaczy bycie dzieckiem małżeństwa wielokulturowego, np. mulatem, jest bardzo trudne, ponieważ osoby białe mulatów nie akceptują, a osoby czarnoskóre ich odrzucają.
dr Ewa Sowa-Behtane | Spec. od związków mieszanych i kultury Algierii
Doktor nauk humanistycznych, naukowiec, nauczyciel akademicki, pedagog, profilaktyk społeczny, autorka wielu artykułów naukowych.
Prezes Stowarzyszenia Rodzin Wielokulturowych. Pracę doktorską obroniła na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Zainteresowania naukowe to rodziny wielokulturowe, edukacja międzykulturowa, socjologia wartości, aksjologia, patologie społeczne oraz metody resocjalizacji.
Prywatnie żona Algierczyka, mieszkanka Krakowa, pasjonatka podróży afrykańskich oraz fascynatka kultury Algierii.
Tagi: różnice kulturowe, związki mieszane
