Milagros. Sakralna sztuka ludowa Meksyku i Peru
Milagros (zwane również Miracles, Dijes, Promesas czy Offerings) są to małe, metalowe medaliki o charakterze religijnym, znane głównie na obszarze Ameryki Łacińskiej (przede wszystkim Meksyk i Peru) i części Półwyspu Iberyjskiego. Dziedzictwo kulturowe wiejskich obszarów Hiszpanii (szczególnie Andaluzji, Katalonii i Majorki). Są one również stosowane w Europie, gdzie określa się je jako Exvotos.
Termin Milagro oznacza dosłownie „cud”. Mają one zastosowanie lecznicze oraz wotywne. Można je kupić w kościołach i katedrach, a także od ulicznych sprzedawców. W przeróżnych kształtach i rozmiarach, wykonane z różnych materiałów, w zależności od lokalnych zwyczajów. Mogą być płaskie lub trójwymiarowe, ze złota, srebra, cyny, ołowiu, drewna, kości lub wosku…
Te małe amulety (o wielkości mniej niż pół cala do kilku cali), często przedstawiające ramiona, nogi, modlących się ludzi, zwierzęta gospodarskie, domy, książki, pistolety, podkowy i szeroką gamę innych przedmiotów. Są zazwyczaj przybite małymi gwoździkami do drewnianych krzyży, serc lub dłoni, a także drewnianych figurek różnych świętych (takich jak Matka Boska lub Chrystus) i obiektów sakralnych.
W Meksyku, korzystanie z Milagros jest połączone z instytucją znaną jako manda, czyli z miejscem, gdzie osoba prosi świętego o przysługę, a następnie, w celu spłaty długu wdzięczności za udzieloną łaskę, trzeba odbyć pielgrzymkę do sanktuarium tego świętego i ofiarować mu Milagros (często z dołączoną karteczką z modlitwą dziękczynną). Milagros mają zapewniać ochronę i powodzenie życiowe. Zazwyczaj wierny składa ślubowanie wybranemu świętemu, a później odbywa pielgrzymkę do Jego sanktuarium, by jako znak wdzięczności i oddania pozostawić tam Milagros. Curandera – duchowy uzdrowiciel – może pobłogosławić Milagros i polecić, żeby wierny nosił je w kieszeni, w celu wyleczenia fizycznej dolegliwości, odwrócenia zła lub zmiany fortuny.
Milagros zwierząt często wyrażają prośbę o uzdrawianie chorego bydła lub obdarzenia go płodnością. Bardzo silnym symbolem zwierzęcym jest kura… żeby się dobrze niosła. Kwoka może towarzyszyć modlitwom o macierzyństwo. Byki i krowy mogą symbolizować siłę, ochronę i wytrzymałość. Koń i muł – pracowitość lub podróż. Psy – lojalność. Świnia – pokarm lub świńskie cechy w nas samych. Jagnięta – Baranek Boży. Milagros części ciała, takich jak nogi, stopy, ręce, uszy, nos, usta, piersi, płuca, nerka, wątroba itd towarzyszą modlitwom o poprawę stanu zdrowia i zwykle odnoszą się do tej części ciała, którą wskazują. Noga może również nawiązywać do podróży czy bezpiecznego powrotu. A ręka do siły i zdolność do pracy. Podobnie serce (Najświętsze Serce Jezusa lub Maryi, serce z mieczem i inne) może dotyczyć jakiejś wady serca, ale częściej rozterek sercowych. Zazwyczaj sięgają po nie w swoich modlitwach usychający z nieodwzajemnionej miłości lub porzuceni przez kochanków. Głowa człowieka (męska lub kobieca) może odnosić się zaś do umysłu, ducha lub po prostu bólu głowy. Oczy lub okulary nawiązują do chorób oczu. Ale także są przytwierdzane do ram obrazów przedstawiających zmarłe osoby, której duch ma nad nami czuwać i chronić nas przed złymi duchami z krainy umarłych, a także wstawiać się za nami u świętych i aniołów. Również popularne są klęczące figurki żeńskie (wskazujące na płeć wiernego, Świętą lub Matkę Bożą) i męskie (wskazujące na płeć wiernego lub Świętego). Dziewczynka lub chłopczyk mogą wskazywać na postać dziecka z otoczenia lub rodziny, ale także na chęć posiadania dziecka tej konkretnej płci. Książki, ołówki i zeszyty są zwykle używane przez uczniów. Dom ma zapewnić błogosławieństwo dla całej rodziny. Może jednak również wyrażać nadzieję na posiadanie własnego domu lub tęsknotę za domem. Samochody, ciężarówki, ciągniki i maszyny rolnicze pojawiają się stosunkowo rzadko.
Oprócz zastosowań religijnych i obrzędowych, Milagros współcześnie często występują jako elementy naszyjników, kolczyków i innej biżuterii ozdobnej… a także bielizny.
Marta El Marakchi
Tagi: Meksyk, sztuka ludowa, sztuka religijna
