Przyczyny zawierania małżeństw międzykulturowych
Małżeństwo międzykulturowe to związek kobiety i mężczyzny, którzy dorastając w innych społecznościach narodowych i religijnych, mieli możliwość spotkać się oraz podjąć decyzję o wspólnym przyszłym życiu. Para, która pomimo takich różnic decyduje się na wejście w związek małżeński, powinna dokonać wyboru sposobu zawarcia małżeństwa oraz zasad panujących w zakładanej przez nich rodzinie.
Kultura ma wpływ na charakter więzi rodzinnych jak również na sposób jej funkcjonowania. Wzorce i skrypty kulturowe mają wpływ na oczekiwania wobec partnera jak również na zachowania interpersonalne. Badania międzykulturowe analizują wpływ wartości kulturowych na zachowania rodzinne badanych z różnych kultur. Wyniki badań ukazują odmienność relacji małżeńskich i rodzinnych w różnych kulturach w zależności od wartości ważnych w tych kulturach. Ważną umiejętnością pary jest zdolność tworzenia własnej kultury, która może odbiegać od norm i zasad społeczeństwa w jakim żyją. Kultura narodowa wpływa w znacznym stopniu na schemat rodziny, określając ogólne ramy jej funkcjonowania. Małżeństwo mieszane związane jest podejmowaniem wyzwań, ustępstw oraz kompromisów. Związek mieszany jest w Polsce ciągle zjawiskiem nieczęstym, co w dodatkowo wyróżnia osoby w takich relacjach.
Jakie są przyczyny zawierania małżeństw międzykulturowych? Wybór małżonka jest wypadkową preferowanych cech partnera, okoliczności oraz wpływu grupy społecznej. Decyzja o małżeństwie nie jest losowa i zależy od wielu czynników. W przypadku małżeństw mieszanych istotną przyczyną ich zawierania jest możliwość spotkania osób o podobnych wartościach, zainteresowaniach niezależnie od pochodzenia. Studenci zagraniczni już od okresu powojennego licznie przybywają do Polski. Cudzoziemcy chętnie studiują w Polsce, a ich obecność wpływa na kształt polskiego społeczeństwa. Dzięki obecności w Polsce studentów dochodziło do spotkania kultur oraz małżeństw mieszanych. Jednak nie tylko zagraniczni studenci są przyczyną zawierania międzynarodowych małżeństw w Polsce.
We współczesnym świecie dzięki wielu technologiom ułatwiającym komunikacje oraz podróżowanie i spotkanie osób z różnych kultur jest znacznie prostsze niż jeszcze 100 lat temu. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych w sposób diametralny zmienił sytuacje społeczno-kulturową świata. Ograniczenia człowieka związane z odległością i czasem zostały usunięte lub zmniejszone dzięki rozwojowi techniki. Podróż, która kiedyś zajmowała wiele miesięcy lub nawet lat i była zjawiskiem niezwykłym obecnie staje się codziennością. Na skutek tych zmian świat stał się bardziej otwarty na wielokulturowość.
Wielokulturowość świata nie jest wynikiem powstania nowych społeczeństw czy kultur. Świat od wieków był pełen ludzi mówiących w różnych językach, wyznających rożne religie czy mających własne obrzędy czy tradycje. Jednak przez wieki panowania kolonializmu niektóre narodowe zwyczaje zostały stłumione. To dopiero druga połowa XX wieku przyniosła wyzwolenie ponad połowy mieszkańców Ziemi z podległości kolonialnej i pozwoliło na uzyskanie niepodległości wielu krajów. Ludzie zaczęli powracać do swoich korzeni, odnajdując swoją przeszłość oraz związane z nią mity oraz utracone poczucie dumy. Koniec zimnej wojny, która ograniczyła kontakty międzynarodowe, pozwolił na ponowne odkrycie różnorodności świata.
Termin wielokulturowość jest używany w wielu kontekstach, ma również wiele znaczeń i aspektów. Aspekt przestrzenny wielokulturowości jest jednym z najważniejszych w badaniu małżeństw mieszanych kulturowo. Golka w swojej definicji wielokulturowości również zwraca uwagę na wspólną przestrzeń to znaczy: “występowanie w tej samej przestrzeni (albo w bezpośrednim sąsiedztwie bez wyraźnego rozgraniczenia, albo w sytuacji aspiracji do zajęcia tej samej przestrzeni) dwóch lub więcej grup społecznych o odmiennych cechach kulturowych dystynktywnych: wyglądzie zewnętrznym, języku, zachowaniu, pochodzeniu, układzie wartości itd., które przyczyniają się do wzajemnego postrzegania odmienności z różnymi tego skutkami.” Właśnie aspekt przestrzenny relacji międzykulturowych jest istotną przyczyną zawierania małżeństw. Ludzie nie mający możliwości spotkania nie mają możliwości wzajemnego poznania oraz zawarcia związku małżeńskiego. Dzięki możliwościom ekonomicznym, politycznym i technicznym kontakty międzykulturowe zostały ułatwione.
Czynnikiem ułatwiającymi spotkanie międzykulturowe są migracje, zarówno te w celach zarobkowych, naukowych czy społeczno-politycznych. Samotny obcokrajowiec, ma możliwość poznania towarzysza lub towarzyszki życia w kraju emigracji.
Kolejnym istotnym zjawiskiem, które sprzyja zawieraniu małżeństw międzynarodowych jest turystyka międzynarodowa. Atmosfera towarzysząca turystycznym wyjazdom zagranicznym sprzyja nawiązywaniu nowych kontaktów. Nowoczesne technologie pozwalają na spotkanie osób o podobnych zainteresowaniach, niezależnie od miejsca ich zamieszkania.
Łatwiejszy dostęp do edukacji w tym możliwość nauki języków obcych jest kolejnym czynnikiem ułatwiającym zawieranie znajomości międzynarodowych.
W psychologii istnieją dwie teorie, które wyjaśniają zależność atrakcyjności interpersonalnej do podobieństwa osoby ocenianej z osobą oceniającą. Teoria pierwsza mówi o zasadzie podobieństwa. Wybierając osobę do zawarcia bliskiego związku ludzie przeważnie kierują się jej podobieństwem do cech własnych. „Podobieństwo jest podstawowym determinantem atrakcyjności interpersonalnej”. Poniżej przedstawiono dwa wyjaśnienia tej teorii. Osoby, które są do siebie podobne wspierają wzajemnie własne wartości i dobra. Poczucie, że inna osoba dzieli nasze poglądy sprawia, że nie czujemy się w nich osamotnieni. Wyjaśnienie drugie jest następujące- osoby, które nie dzielą naszych poglądów oceniamy negatywnie, ponieważ są one podobne do osób, z którymi nie zgadzaliśmy się w przeszłości, osób, które uważamy za niemoralne, niemiłe, posiadające niewłaściwe priorytety. Druga teoria nazwana teorią komplementarności zakłada, że istnieją osobowości oraz potrzeby, które wzajemnie się uzupełniają. Związki przyjacielskie tworzone na zasadzie przeciwieństw charakterów, zdają się z praktycznego punktu widzenia pełne logiki, choć wyniki badań eksperymentalnych zdają się ukazywać większe znaczenie podobieństw.
Różnice kulturowe są na początku związku powodem wzajemnego zainteresowania partnerów. W wielu przypadkach w późniejszym czasie stają się one przyczyną konfliktów między małżonkami. Najczęściej konflikty te dotyczą roli kobiety w małżeństwie oraz jej ograniczenia prawa wyboru.
mgr Aleksandra Wróbel-Murshid | Psycholog, doktorantka Uniwersytetu Śląskiego, nauczycielka religii w Centrum Kultury Islamu.
Prywatnie żona Saudyjczyka, która najchętniej nie wychodziłaby z kuchni. Zafascynowana zdrowiem i jakością życia oraz dietetyką. Muzułmanka na rowerze.
Prowadzi fanpage na Facebooku: Polish Muslimah, Zdrowo, halal i bezglutenowo oraz 100 lat w zdrowiu.
Tagi: międzykulturowość, związki mieszane
