MULTI CULTI CLUB

Rosz Haszana (hebr. ‏ראש השנה‎ to „początek roku”) w Polsce zwane też Świętem Trąbek to pierwszy dzień kalendarza żydowskiego. Judaistyczne święto Nowego Roku obchodzone jest pierwszego i drugiego dnia tiszri. W czasie Rosz ha-Szana nie wolno wykonywać żadnej pracy. Co świętują wyznawcy judaizmu w tym czasie?

Rosz Haszana upamiętnia stworzenie świata

Według tradycji, pierwsze Rosz Haszana wypadło w szósty, ostatni dzień stwarzania świata (stąd też inna nazwa święta – Jom Harat Ha-Olam czyli Dzień Narodzin Świata).

Rosz Haszana przypomina o sądzie Bożym

Jest to czas na rozważenie swego postępowania w minionym roku. Dlatego jest to także „Dzień Dęcia w Szofar”, albowiem w dniu sądu rozbrzmiewać ma dźwięk trąby szofar.

Charakterystyczną cechą liturgii tego dnia jest gra na trąbie szofar, co ma stanowić odniesienie do polecenia z Księgi Liczb (Lb 29,1). Dźwięk trąby ma wzywać wiernych do duchowego przebudzenia i pokuty. Ma także stanowić przypomnienie historii objawienia się Boga Mojżeszowi na Górze Synaj. Dźwięk szofaru rozlega się po każdej z trzech grup modlitw. Jeśli Rosz ha-Szana wypada w szabat, to dęcie w szofar nie jest wykonywane.

W ciągu dnia szofar ma wydać łącznie 100 dźwięków. Wyróżniane są cztery różne brzmienia szofaru. Pierwszym jest tekia, dźwięk trwający 3 sekundy. Szewarim to trzy jednosekundowe dźwięki o rosnącym tonie. Terua to staccato – seria krótkich dźwięków wybrzmiewających łącznie przez około 3 sekundy. Czwarty, ostatni element w zestawie to tekia gedola (dosł. „duże tekia”) – trwa około 10 sekund. Tradycja takiego zestawu dźwięków nie ma oparcia w Biblii.

Pierwszego dnia, po południu, nad lokalnymi ciekami wodnymi odbywa się ceremonialne wyrzucanie grzechów, zwane taszlich. Wierni opróżniają swoje kieszenie do rzeki, symbolicznie odrzucając grzechy. Obrzęd stanowi nawiązanie do słów z księgi Micheasza (7, 18-20): „złoży nieprawości nasze (hebr. taszlich) i wrzuci w morze”.

Zgodnie z tradycją, podczas „Dni Trąbienia” w niebie otwierano trzy księgi. Pierwsza zawierała imiona usprawiedliwionych, druga nieusprawiedliwionych, a trzecia niezdecydowanych. Dlatego podczas święta (oraz w dni je poprzedzające) wyznawcy składają sobie życzenia: Leszana towa tikatewu wetechatemu (liczba mnoga), które oznaczają: „Obyście byli zapisani (w Księdze Życia) i opieczętowani na dobry rok”. Odpowiedź brzmi: Gam atem, co oznacza: „To samo dla ciebie”.

Rosz Haszana otwiera okres pokuty – Jamim Noraim, trwający do święta Jom Kipur

W dniach pomiędzy Rosz ha-Szana a świętem Jom Kipur życzenia składane są w nieco innej formie: Gemar chatima towa (w skróconej wersji: Gemar tow), co oznacza: „Obyś był ostatecznie opieczętowany (w Księdze Życia) na dobre”

******

Podczas wieczornego nabożeństwa w synagodze wypowiadane jest świąteczne błogosławieństwo i śpiewana jest pieśń Awinu Malkenu.

Wieczorem 1 tiszri, w domach rozpoczyna się uczta, podczas której podawane są potrawy związane symbolicznie ze świętem i mające wyrażać szczęście: okrągła chałka (maczana w miodzie) symbolizująca cykl roku, daktyle, granaty oraz gefilte fisz. Ryba ma być z zachowaną głową, „aby Bóg sprawił, żebyśmy byli głową, a nie ogonem”. Z kolei cząstki jabłka i plastry marchwi, podobnie jak chałka umaczane w miodzie, mają symbolizować szczęśliwy oraz słodki nadchodzący rok.

Tagi: judaizm, święta żydowskie