Wpływ Koranu na rozwój prawodawstwa w państwach islamu
Funkcja religii w życiu każdego muzułmanina odgrywa priorytetową rolę. To islam definiuje w jaki sposób winien postępować każdy wierzący. Koran posiada ogromny wpływ na wszystkie aspekty kultury w świecie arabskim – wszelkie dziedziny życia muzułmanów są podporządkowane zaleceniom i normom religijnym, które znajdują odzwierciedlenie w Świętej Księdze.
Muzułmańscy teologowie od początku traktowali prawo jako aspekt doktryny religijnej oraz socjalnej, której głównym inicjatorem był prorok Muhammad. Zasady sformułowane w Koranie w głównej mierze obejmują zagadnienia z zakresu obecnie pojmowanego prawa cywilnego, karnego i administracyjnego. Poruszana jest również problematyka dotycząca prawa rodzinnego (dziedzina ta najszerzej, a zarazem najbardziej przejrzyście rozbudowana w Koranie), w tym małżeńskiego. Przepisy wchodzące w zakres prawa karnego stanowią także odbicie praw zwyczajowych Arabów przedmuzułmańskich, których funkcjonowanie w społeczeństwie definiowało surowe prawo pustyni. Oprócz Świętej Księgi islamu źródłem prawa w religii islamskiej są również:
- Sunna, która jasno przedstawia wierzącym zakres ich obowiązków i wzory postępowań (nie tylko w zakresie życia duchowego, religijnego, ale definiuje wszelkie aspekty egzystencji muzułmanów);
- Idżma (z języka arabskiego – jednomyślne postanowienie), czyli zgodna opinia uczonych muzułmańskich (gminy) względem danego zagadnienia teologicznego lub prawnego. Wyprowadza się ją w oparciu o orzeczenie proroka Muhammada, które oznaczało, że w wypadkach spornych opinia zbiorowości (choć za życia Muhammada to on miał ostateczne zdanie) będzie najlepiej bronić interesów islamu;
- Kijas, czyli wnioskowanie poprzez analogię (której źródłem jest Koran i hadisy).
Te zasadnicze źródła i metody postępowania w dziedzinie prawodawstwa zostały sprecyzowane mniej więcej w VIII-IX wieku.
Muzułmański kodeks praw – szari’at, z języka arabskiego to droga prowadząca do wodopoju. Termin ten określa prawo kanoniczne islamu lub kodeks, który stoi ponad ludzką mądrością. Szari’at jako prawo islamu jest święte i niereformowalne, ponieważ obejmuje ono ogół boskich prawd – ma pochodzenie boskie. System ten uformował się dopiero w drugim stuleciu po śmierci proroka Muhammada, w odpowiedzi na nadużycia władzy ze strony kalifów. Na szari’at składają się dyrektywy dotyczące każdej sfery życia muzułmanina. Prawo to działa w oparciu o Koran, sunnę i hadisy (a z biegiem czasu zaczęło ono działać również w oparciu o komentarz do Koranu). Porusza ono między innymi zagadnienia dotyczące małżeństwa, rozwodu, umów o charakterze prywatnym i handlowym, polityki, ekonomii, czy moralności.
Natalia Rani Junik
Tagi: islam, koran, prawo, szariat
